A RAPA DAS BESTAS DE SABUCEDO: UNHA FESTA MÁXICO-RELIXIOSA.

A máis famosa das Rapas celébrase todos os veráns na parroquia de San Lourenzo de Sabucedo no noso concello, A Estrada. A devandita parroquia consta de tres aldeas: Sabucedo, a Devesa, e a Barbeira, cun total de 50 habitantes que chegan a se duplicar as fins de semana.

Na actualidade ten máis de 600 cabalos, chamadas bestas ás femias e garañóns aos machos, divididos en 14 manadas, que viven libres nunha extensión de máis de 200 km² de monte. Esta celebración consiste, como noutros curros, en recoller os cabalos do monte, metelos no curro, rapalos e marcalos.

O de Sabucedo é o curro máis coñecido no ámbito galego, presenta ademais trazos propios que o diferencian dos demais, non empregándose cordas nin utensilios diversos para reducir ao cabalo, senón que son os "aloitadores" os encargados de suxeitar á besta ou garañón mentres se procede a rapa, usando tan só a súa destreza e o seu corpo para realizar o labor.

A "baixada" ou actividade de xuntanza e condución das bestas ata Sabucedo forma parte da propia celebración e participan nela centos de persoas de Galicia e de fóra da comunidade autónoma. Unha vez que se xuntan as greas que andan espalladas polos montes de Quireza, Souto, Cuntis, Campo Lameiro e demais, cada grupo de xente reúne as greas que pode e logo xúntanas no Peón, antes de baixar para a aldea.

Unha vez comezada a baixada, as greas descansarán en Cataroi, un terreo por riba da vila onde poden beber, alimentarse e coller forzas  para soportar con valentía a loita que poucas horas despois manterán cos mozos de Sabucedo.

A primeira Rapa lévase a cabo o sábado pola tarde, nun curro de pedra semicircular de recente creación (antes o curro estaba a carón da Igrexa, outro sinal do vencellamento de Festa-Igrexa). 

O feito da Rapa non é só cortar as crinas, senón tamén a previa aloita corpo a corpo, home-besta, e a inmobilización do animal. O acto, que antes máis ca divertir tiña coma fin vender as serdas, comeza co acurramento dunha parte das bestas. Os nenos separarán os poldros (bichiños) para que estes non sexan mancados polos grandes e irse así iniciando na actividade. O acto da Rapa representa tamén, segundo o estudoso Manuel Cabada, unha iniciación simbólica do paso do neno á mocidade, ao agarrar por primeira vez un poldro guiado e dirixido polos maiores.

Seguidamente os aloitadores, nos últimos anos tamén algunhas aloitadoras, collen un cabalo, diríxense especialmente ás bestas do Santo, e loitan con el corpo a corpo, sen máis aparellos que a súa forza.

Esta forma de aloitar herdouse de xeración en xeración: dous aloitadores van á cabeza e un ao rabo. Un dos que vai á cabeza debe ser o que salta enriba do animal e cabalga sobre el. Pouco despois, o segundo da cabeza acode na súa axuda. Cando este chega e se engancha nas crinas dianteiras, o que está subido no équido debe baixar do animal. Ó mesmo tempo o aloitador que vaia ó rabo debe facer unha serie de movementos para intentar desequilibrar a besta.

Este ritual repetirase o domingo pola mañá (día de máis afluencia de xente) e o luns, día no que tamén se procede á marca dos poldros, é dicir, á corta das orellas, para así, coas orellas fanadas, quedar “consagrado” e pasar a pertencer á eguada do Santo.

Cara ó mediodía as bestas iniciarán a súa viaxe cara ó alto do monte. “Cada cabalo griñón reagrupará, rinchando, de novo a súa grea e deste xeito a eguada de San Lourenzo de Sabucedo esperará un ano máis a ritual visita ó seu pobo, ó pobo desas xentes de Sabucedo que durante séculos tiveron e seguen tendo a teima de defender contra homes, lobos e lume as súas bestas”.

Historia da Rapa das Bestas de Sabucedo.

Aínda que nun principio pareza unha festa de carácter profano, todo indica que está moi vinculada coa Igrexa. Trátase dunha festa “máxico-relixiosa”. O propio nome de Sabucedo participa desta característica, a etimoloxía identifica o nome con “sabucus” ou “sambucos”, procedente do latín, que significa “sabugueiro”, planta de virtudes curativas e que era mirada coma unha árbore bendita.

Non se sabe con certeza cando o pobo de Sabucedo comezou a realacionarse coas bestas. Nos petroglifos da Terra de Montes dos séculos XVIII-VIII a.C. hai gravados nos que aparecen cabalos, moitos con xinetes tratando de dominar o animal, e aínda que se pensa que pode haber unha certa relación , a xente da parroquia segue mantendo a orixe da Rapa nunha lenda oral, que di que houbo unha peste que devastou a bisbarra. 



Ante esta situación dúas irmás da aldea ofrecéronlle a San Lourenzo dúas bestas se as defendía do mal, e así foi. Mentres durou a peste as dúas irmás refuxiáronse nunha cabana afastada da aldea, e pasando a mesma doáronlle as bestas á Igrexa. A pesar de non haber datos escritos ó respecto que verifiquen a certeza da tradición oral, consérvanse topónimos coma “O coto da Cabana”, a “Caraballeira das Vellas”, “Fonte das Vellas”, etc. e atopáronse escritos sobre unha peste bubónica na zona que tivo lugar no século XVI. De todos os xeitos os primeiros datos escritos sobre a festa da Rapa, na forma que hoxe ten, son do ano 1682.

Esta lenda volve vincular o acto coa Igrexa, e segue a tradición dos antergos ó longo dos séculos. O único que muda dende entón é a data de celebración. Antigamente facíase no día de Pentecostés, e pode que houbera dúas baixas. Hoxe en día celébrase no verán. Comeza a festa a madrugada do primeiro sábado de xullo con foguetes que chaman a xente á misa ou eucaristía da alborada, na que se pide a protección de San Lourenzo para todos os actos que conleva a celebración.

En 1963 a festa foi declarada de Interese Turístico Nacional, e no ano 2007 de Interese Turístico Internacional, quedando así entre as catro que teñen este galardón en Galicia.

Protexer este gran patrimonio da nosa cultura, recoñecido a nivel mundial, perténcenos a nós, estradenses, conservándoa e dinamizándoa, dende o respeto pola natureza e tradición, e sobre todo polos grandes protagonistas na celebración, eses fermosos cabalos do Santo...

FUNDACIÓN MARÍA MARTÍNEZ OTERO (II)

FUNDACIÓN MARÍA MARTÍNEZ OTERO.

No ano 2004, e como recoñecemento á fundadora da compañía, créase a Fundación María Martínez Otero, entidade sen ánimo de lucro que ten como obxectivos principais o fomento, a promoción e o desenvolvemento da industria do moble. Destaca polo seu compromiso na formación e educación de mozos profesionais, promovendo a interacción entre profesionais e empresa, entre tradición e modernidade, entre cultura e deseño...

As actividades da Fundación María Martínez Otero preséntanse no ámbito internacional e contan coa colaboración e participación de acreditados profesionais do deseño industrial, a arquitectura, ou a comunicación como Arik Levy, Piero Lissoni, Tobias Jacobsen, PearsonLloyd, O Último Grito, Alberto Liévore, Martín de Azua, Fachendoso Claret ou Martí Guixé entre outros.

Entre as accións máis importantes levadas a cabo por parte da empresa, cabe reseñar:

• O Premio Internacional de Deseño.
• Industrial do moble.
• Bolsa Suso Durán.
• Múltiples exposicións.
• Conferencias variadas.
• Talleres.
• As actividades do Centro bibliográfico.

Contribuíntes dende antano  no   desenvolvemento industrial, económico e cultural da sociedade española, a Fundación nace do compromiso persoal e empresarial das distintas xeracións da familia galega Martínez Otero.

A súa creación é unha iniciativa pioneira dentro do panorama social e cultural español, e pretende desenvolver os niveis de calidade e innovación nos sectores do moble de deseño, interiorismo e a arquitectura.

A súa presenza no Concello de A Estrada amósase como unha vía cara o desenvolvemento e promoción da marca estradense. Levando a cabo un compromiso entre a empresa, as institucións públicas e privadas e a sociedade, é posible a dinamización da nosa cultura, así como os aspectos socioeconómicos mediante os cales conseguir unha mellora do nivel e calidade de vida para o pobo.

ENTREVISTA A GUMERSINDO VILLAMAYOR DONO, PRESIDENTE DA ASOCIACIÓN DE COMERCIANTES DE A ESTRADA.

No centro, Gumersindo Villamayor, presidente de ACOE, nun dos seus múltiples actos.

Na búsqueda de información acerca do pequeno comercio de A Estrada, como referente da nosa actividade económica e forte creador de postos de traballo no concello, lévase a cabo a seguinte entrevista a Gumersindo Villamayor Dono, presidente da Asociación de Comerciantes de A Estrada (ACOE), e propietario de Copistería Copistrada. Gran innovador e coñecedor do sector, a súa ambición e carácter abren unha porta á dinamización do pequeno comercio, nun tempo fortemente marcado pola crise económica e o dominio das grandes superficies.

Velaquí o enlace donde seguir os proxectos e infraestructura da asociación, a través da súa páxina web:

http://www.acoe.es

Antes de comezar, agradecer a inestimable colaboración de Raquel López López, xerente de ACOE, quen mediante a súa gran vontade e inestimable colaboración se puido levar a cabo este proxecto.

Sen máis, comecemos coa entrevista....

P: Como inicio, ¿poderíasnos comentar como xorde ACOE?

R: A asociación ACOE, xorde basicamente como unha actitude de defensa ante o desenvolvemento e proliferación das grandes superficies, nos tempos da apertura de Área Central e o Corte Inglés. Neste tempo concédense tamén axudas para a promoción do pequeno comercio. Ese é o contexto no cal xurdimos...

P: Como presidente, ¿cales son as túas principais liñas de actuación?

R: Levar a cabo os obxectivos de ACOE. A asociación oferta unha serie de servizos por debaixo dos prezos de mercado. Ofrécense dende axudas á xestión, gardería, asesoría, párking.... e múltiples actividades variadas.

Basicamente somos un organismo de xestión enfocado ao pequeno comercio.

P: ¿Cal é o funcionamento?

R: ACOE é unha asociación de réxime democrático, elixindo unha directiva cada 2 anos. Celebramos unha Asamblea Xeral de socios anualmente, e varias extraordinarias. Actualemente está composta por 10 directivos.

P: ¿A que sectores engloba?

R: Ao sector automobilístico, téxtil, á hostelería, complementos, restauración... ao pequeno comercio estradense en xeral.

P: Dada a variedade de sectores, ¿isto non crea un problema á hora de acadar obxectivos comúns?

R: Si que os crea, por suposto. Un exemplo claro é o caso da hostelería, un sector moi complexo. O importante é tratar de minimizar o problema ao máximo, tendo claro o obxectivo fundamental, protexer ao pequeno comercio. Ante a heteroxeneidade reinante, resulta primordial establecer uns obxectivos comúns cos que acadar vantaxes para todos,  por exemplo a través de campañas para os sectores implicados. Trátase de ser flexibles pero cunha idea clara.

P: ¿Cantas empresas compoñen a asociación?

R: Agora mesmo somos 160 asociados. Na miña opinión, tódolos membros deberían estar integrados na ACE, para tratar de aproveitar as sinerxías e crear colectivismo entre os diferentes grupos, debería incluso ser obrigatorio.

P: ¿En que consiste o Centro Comercial Aberto?

R: O Centro Comercial Aberto é un órgano que aglutina ao pequeno comercio. Constitúese como un modelo de asociacionismo do mesmo, con características e obxectivos en común a través dos que conseguir consolidar unha marca. É xusto o oposto aos centros comerciais pechados como o seu nome ben indica, o noso obxectivo é o comercio da rúa.

P: A asociación persegue o colectivismo e interacción empresarial entre as empresas da vila, ¿realmente prodúcese?

R: Non todo o que se debería lograr, pero sen dúbida a asociación amosa aspectos moi positivos, os cales non se chegarían a dar sen a súa existencia. O gran lastre co que nos atopamos é a falta de compromiso, participación, profesionalización... Non existe unha tradición comercial no pobo, traballar sen asociacionismo e sen as novas tecnoloxías son factores que dificultan a actividade. Neste senso a tradición histórico-cultural xoga un papel clave, así como a realidade socioeconómica ante a tesitura actual, estamos a traballar cara a “chinarización” da economía, e a exclusión do pequeno comercio.

P: Co logotipo Merca A Nosa Marca lévase a cabo un tipo de marketing empresarial que favorece o crecemento económico na nosa vila pero, ¿cal é a resposta dos habitantes?

R: A través deste logotipo trátase de incentivar o consumo nos comercio estradense. Ademais con ela intégrase a tódalas empresas asociadas.

Basicamente, o problema do pequeno comercio é de autoestima. A imaxe que se da, trato persoal, paternalismo, pode a veces xogar un papel contraditorio: a perspectiva do “pobriño” comerciante non funciona.

P: ¿A que tipo de problemas se enfronta a asociación hoxe en día?

R: A crise sen dúbida é un factor determinante, ata o momento a resposta á mesma foi moderadamente satisfactoria. Creo que o maior impacto se dará a partires de agora. Economicamente a asociación segue máis ou menos como estaba, e mantéñense o número de asociados. Un dos problemas que se nos plantexa coa crise é a redución das axudas e subvencións provintes da Xunta, fálase de reducións á metade das mesmas.

Co tempo logramos un gran avance, ata fai pouco non había local nin xerencia, agora si, polo que a asociación cobra un carácter máis formal, dotándoa dun espazo físico ao cal dirixirse, proporcionando aos integrantes un mellor asesoramento.

Habitualmente recibimos queixas e suxerencias, sobre todo queixas... as cales grazas a Raquel e ao seu gran labor rapidamente se solucionan (risas), sen a súa axuda realmente isto sería complicado de soster.

P: ¿Que iniciativas se están a levar a cabo?

R: Pois entre elas están as subvencións ao cine, para que a xente merque e non se vaia a outros lugares, por exemplo. O obxectivo é sumar ao ente que máis promociona e subvenciona a cultura de A Estrada a través da iniciativa privada. A pedra angular de todo isto é manter e desenvolver actividades culturais, xa que fixan poboación e mercado.

Entre os programas que desenvolvemos nos últimos tempos destacar a campaña do libro, un concurso de tapas para a hostelería da vila, a tarxeta por puntos mediante a cal os consumidores poden obter premios pola súa fidelidade ao pequeno comercio.... As máis importantes son as campañas de nadal e primavera.

Outra medida, ante a coxuntura económica actual, é a de racionalizar o gasto ante a redución das subvencións. A tardanza á hora de recibir os fondos públicos, en torno a tres meses, xa nos causou graves problemas nos últimos tempos, entrando en números roxos medio ano.

P: ¿En que consiste a Tarxeta de Fidelización do Comercio de A Estrada?.

R: Os asociados participantes nesta iniciativa entréganlle aos clientas as tarxetas, as cales se cargan con puntos para optar a un catálogo de produtos.

A través desta tarxeta obtemos información de relevancia en canto ás preferencias e actitudes dos consumidores. Sen embargo, a súa implementación é custosa, sete anos van xa para poñelas en orde, sobre todo en canto á base de datos se refire. Nesta mesma liña tamén se fan tarxetas regalo.

P: ¿A asociación conta con apoio do Concello e da Administración, ou dalgún ente privado?

R: De entes privados non, sea caso convenios con parkings, seguros, gardería, transporte, paquetería, con FIMEGA, abogados, descontos en xestión.... multitude de aportacións cos que  os comerciantes locais poden acadar un aforro en torno ao 40% ou 50% se forman parte de ACOE.

P: ¿Existen programas de formación?

R: Si existe un amplo abanico en canto a programas de formación, sen embargo prodúcese unha grave problemática pola incompatibilidade de horarios. A pesar de todo, o problema máis importante segue a ser a falta de interese.

P:¿Cales son as perspectivas a medio e longo prazo?

R: A mellora en canto á tesitura socioeconómica, levar a cabo campañas máis concretas, transmitir optimismo tanto ao consumidor como ao pequeno empresario... constitúen retos básicos para o bo funcionamento da asociación.

P: Moitas grazas pola túa colaboración e aporte á dinamización cultural do pequeno comercio, espero que se cumpran os obxectivos marcados, e siga adiante este gran proxecto.

R: Grazas a ti por contar connosco. 

Empresa Martínez Otero (I).

PROJECT MANAGEMENT, FABRICACIÓN E INSTALACIÓN DE MOBILIARIO E INTERIORISMO

No marco da investigación a realizar para a asignatura Novas Tecnoloxías e Desenvolvemento Rural do Máster en Desenvolvemento Rexional e Integración Económica da USC que estou a cursar, propóñome a análise da empresa Martínez Otero.

A través do estudo da mesma, preténdese indagar sobre o impacto que presenta no concello de A Estrada, así como a súa dimensión económica no contexto rexional, nacional e internacional. Martínez Otero é fundada no 1942 por María Martínez Otero, como un taller de ebanistería de calidade, adicada á venda de pezas coidadosamente elaboradas en toda España.

Xa nos anos sesenta, Martínez Otero preséntase como unha fábrica de mobles que traballa para diversos clientes en proxectos Contract (1), desde mobiliario para colexios, ata despachos ou bibliotecas institucionais.

Con 70 anos de historia, preséntase na actualidade como un grupo de empresas especializada na execución de grandes proxectos Contract e a fabricación de mobiliario de deseño contemporáneo, desenvolvendo a súa actividade económica nos cinco continentes.

Cunha gran capacidade de produción, os seus servizos van dende a execución do proxecto integral, á fabricación ou instalación de mobiliario e equipamento, ofrecendo unha gama de servizos en tódalas fases dos grandes proxectos de interiorismo, o que lle confire un nivel de fidelidade de clientes superior á media.

O seu capital é 100% español, independente e familiar. O domicilio social, establecido na vila, favorece a creación de postos de traballo para os cidadáns,  impulsando o crecemento –nivel de vida- e desenvolvemento –calidade de vida- económico de A Estrada e os estradenses.

Cronoloxía da Empresa.

1942: María Martínez Otero funda un taller de ebanistería de alta callidade.

1960: Martínez Otero é xa unha fábrica que vende mobles en toda España.

1970: Martínez Otero realiza instalacións e proxectos de interiorismo para tendas, colexios e institucións en España.

1980: Lanzamento da primeira colección de mobles de deseño contemporáneo Martínez Otero.

1990: Realización de grandes proxectos de interiorismo para tendas a nivel internacional.

2004: Creación da Fundación María Martínez Otero.

2005: Creación da nova marca Mo, coa colaboración de deseñadores internacionais.

2006: Ampliación dos servizos de Contract e aumento dos proxectos internacionais para grandes marcas en colaboración cos máis prestixiosos arquitectos e interioristas.

2006: Ampliación da capacidade industrial, incorporación de tecnoloxía de vangarda e reforma das instalacións.

2007: Expansión Internacional das marcas Mo e Martínez Otero con vendas en diversos países de Europa e EE.UU.

2007: A mesa Twist, de Mo, Premio Internacional de Deseño IDE-FX , e Premio Elle Decoration Internacional.

2007: Expansión da división de tendas de Martínez Otero Contract con novos proxectos para Zara e Adolfo Domínguez.

2007: Expansión da división de hoteis con novos proxectos para Silken internacional, Barceló Hoteis, Hilton e Sheraton Hotels and Resorts.

2008: Expansión da división de tendas/retail con proxectos realizados para Loewe, Tous, Hackett, Jaime Mascaró, Bóboli... en diversos países do mundo.

2009: Creación de Martínez Otero Emirates con servizos de Contract nos países Árabes.

2010: Expansión da división internacional de hoteis e creación do servizo chave en man para tendas, con implantación en Francia, Reino Unido e Alemaña.

2011: A expansión internacional consolídase con novos proxectos en máis 183 cidades nos cinco continentes. 

2012: Posicionamento de Martínez Otero en Contract de alto valor engadido para grandes marcas e grandes cadeas de hoteis en todo o mundo.

Velaquí o enlace á páxina web de Martínez Otero, donde poderedes atopar información de todo tipo:

http://www.martinezotero.com/

Tras esta increíble evolución co paso do tempo, na cal se observa a enorme dimensión de Martínez Otero ¿Cres que unha parte do desenvolvemento económico de A Estrada ven marcada pola mesma?

Como unha das máis representativas en canto ao sector da madeira no Concello de A Esstrada, pola súa situación de Capital do Moble de Galicia, ¿Que opinión che merece esta empresa? ¿Coñeces a alguén que traballe en Martínez Otero?

(1) Contract é a canle onde se integra unha cadea de valor de produtos e servizos, con enxeñería específica, ao obxecto de dar unha resposta glogal e especializada na arquitectura, interiorismo e equipamento (decoración) hostaleiro e outros espazos de uso colectivo.

O resultado é unha boa xestión desta cadea de valor, a cal  achegará unha maior rentabilidade ao investimento do promotor/operador, e incrementará o valor do establecemento.

Entrevista a Xaquín L. Muíños, "O Señor das Moscas".

Estradense de pies a cabeza, ribereño del Ulla, gran pescador, ilustre montador de moscas de pescar, reconocido escritor de pesca y, sobre todo, gran amigo personal de este humilde cronista, Xaquín L. Muiños, “El Señor de las Moscas”  nos concede una entrevista en la cual comenta su lado más personal, vivencias acaecidas a lo largo de su vida y, fundamentalmente, su gran pasión: la pesca en su estimado Ulla…

Conocido internacionalmente por sus moscas artificiales, pequeñas en tamaño, pero enormes en cuanto obras de arte. Colabora en numerosas revistas como la asturiana “Orbayu y Naturaleza”, o la nacional Trofeo Pesca. Ha participado como cronista en el periódico gallego Trueiro, así como reportero e invitado en programas de pesca de radio y televisión,  y grabado para el conocido “Hai que mollarse”  de la TVG.

Creador de esos pequeños señuelos capaces de engañar a truchas, reos y salmones a través de la combinación, desde hace ya más de 25 años, de plumas de “bichería”, hilos y materiales sintéticos, ha participado en numerosas exhibiciones de montaje a nivel nacional e internacional.

Sin más, a ver que nos cuenta….

P: Sentado delante de un ilustre estradense y mejor pescador, reconocido en el panorama nacional e internacional, ¿Qué es para Xaquín L. Muíños la pesca?

R: Libertad, superación, estar con uno mismo, encontrarse, un montón de sensaciones y vivencias no sólo en acción de pesca sino también en todo lo que la rodea. Nunca hobby o deporte, que va... Al menos a mi manera de entenderla y reconociendo que con el paso de los años se ha convertido en el día a día, en una forma de vida, en algo cotidiano. Veo complicado vivir exclusivamente de esto, no mueve masas, esto no es fútbol... Pero tengo la suerte de poder compaginar mi trabajo con el montaje de moscas y el teclado cuando escribo de pesca.

P: Empezaste a pescar de niño, ¿Cómo fueron los inicios?

R: De muy niño, con siete u ocho años como acompañante de mi abuelo en el río Ulla. Después con mi padre y con mi hermano pequeño en todo tipo de ríos y regatos “ballesteando” a cucharilla. Ya con diez y once años por libre, al lado de casa, en el río Ulla, y absolutamente con todo lo que se pudiera utilizar como cebo tanto natural como artificial. A los doce años descubrí la mosca y decidí que esa sería, sin abandonar las demás artes, mi modalidad reina.

P: ¿Qué personas van siempre ligadas a tu gran pasión?

R: En el río, a día de hoy y por encima de todo, mi hermano Antonio. Aunque a ambos nos gusta pescar solos.

En lo demás, la gente que me lee cuando escribo de pesca y me anima a continuar escribiendo.

P: Tengo entendido que eres también un gran cazador de arcea por tierras estradenses...

R: Pues si. Cazo casi en exclusiva la becada. Es una pieza salvaje y tremendamente complicada, en su caza prima el lance antes que la percha y eso la convierte en mi favorita. A esto debo añadir que me apasionan los perros de muestra, que son los utilizados para esta modalidad. Podría salir al bosque cien veces sin escopeta. Sin perro, a becadas, ninguna. Me quedaría en casa. Creo que nadie que sienta una mínima inclinación hacia la belleza se quedaría indiferente ante un pointer de muestra a una becada, lo que viene después es ya secundario, y en parte, carente de estética.

P: Eres conocido en el mundo de la pesca como “El Señor de las Moscas”, ¿De dónde viene este apodo?

R: Pues del otro lado del Eo, de Asturias. Por el río Narcea comenzaron a llamarme así cuando empeccé a ser reconocido como montador de moscas. Iba allí a pescar salmón varias veces todos los años desde muy joven. Pronto llegaron pedidos de particulares y de establecimientos de pesca sobre todo de la cuenca del río Narcea. También utilizaba este nombre como Nik hace ya bastantes años en las tertulias de la web de la revista  Trofeo Pesca.

P: ¿A qué años comenzaste como montador de moscas?

R: Con doce años empecé a atar mis primeras moscas de trucha. Eran caras y perdía muchas, de modo que no me quedó otra. Con catorce ya vendía más de lo que podía hacer a pescadores de la zona. Recuerdo que conseguir anzuelos con anilla y unos mazos de gallo de León era toda una odisea. También utilizaba pluma de los gallos del país que había en casa, muy parecido a la variedad indio encendido de los más utilizados leoneses. No había internet y en aquel tiempo nadie hacía moscas. El asunto era complicado y yo un niño. Más tarde, ya con diecisiete años empecé con las de salmón. Otra odisea.

P: Conocidas en muchos lugares del mundo, ¿Por dónde tienen pescado?

R: Pues a día de hoy recibo pedidos de todos los ríos asturianos y cántabros, además de los de Galicia. Pas, Cares, Sella, Narcea, Esva y Eo entre otros. También me llaman pescadores no ribereños de zonas salmoneras. Leoneses, madrileños, vascos, catalanes, y hasta andaluces, que son asiduos de estos ríos salmoneros que te comento. Para fuera he montado principalmente para Irlanda, Islandia y Alaska.

P: El hombre que escribe bien, escribe, no como los demás, sino como el mismo, decía Montesquieu. Uno de los motivos por los que también eres conocido tanto en el mundo de la pesca como fuera de él, es por tu dominio ante el papel. Según tengo entendido escribes relatos y colaboras con revistas deportivas haciendo reportajes y crónicas sobre la pesca, ¿En cuáles has participado?

R: En muchas páginas web del sector, en periódicos de pesca como el gallego Trueiro, en la revista asturiana Orbayu y Naturaleza, y en la nacional Trofeo Pesca.

Ya que lo mencionas, otra cita de Montesquieu reza que la palabra es mitad de quien la pronuncia, mitad de quien la escucha. Cuando escribes debes de pensar también que la mitad es de quien lo lee.

El colaborar en medios y cabeceras tan diferentes te va abriendo puertas y sobre todo te enseña mucho, pues créeme que no es lo mismo escribir en un blog o en una web, que en un periódico o una revista. Cada uno tiene un registro diferente.

P: Según tengo entendido, vives a orillas del río Ulla ¿Qué representa este río para ti?

R: En la pesca todo. En la vida mucho, es el río que me vio nacer.

P: ¿Ha cambiado mucho la pesca que ha conocido de niño con la de hoy en día?

R: Totalmente. Me haces preguntas que completarían un libro y tenemos poco tiempo pero resumiendo, creo que la gestión no es la adecuada y la contaminación va a más.

P: ¿Cuáles son las principales zonas de pesca del rey del río en el Ulla?

R: En este momento únicamente los tres cotos de que dispone el río: Couso, Sinde y Ximonde. Todo lo demás está vedado para salmón.

P: El río Ulla es uno de los referentes en Galicia y España en cuanto a la pesca del salmón. Después de años difíciles, ¿Cuál es la situación hoy en día? ¿Podría haberse desarrollado algún tipo de gestión más eficiente?

R: Pues sí, hace años la situación era complicada. No había salmones, si acaso capturas anecdóticas que hacían imposible lo que hoy llamamos un aprovechamiento sostenible. La temporada hábil de salmón comenzaba el 19 de marzo y la de trucha el 1º de mayo. Fue entonces cuando comenzó a forjarse el plan de recuperación del río Ulla. Lo recuerdo muy bien, recuerdo el día en que el señor García de Leaniz, biólogo encargado del plan de recuperación, propuso vedar todo el río para salmón. Yo estaba en esa reunión al igual que muchos pescadores del río Ulla. La mayoría estaba en desacuerdo por miedo a lo que luego ocurrió, por miedo a que nunca más nos concedieran tramos libres para pescar salmón.

Recuerdo que luego de varios tira y afloja, García de Leaniz dijo textualmente: “Señores, ¿Quieren salmones? Pues déjennos trabajar, y esto incluye vedar el río por el momento”

Y hasta hoy…

Yo no digo que el potencial salmonero del río a día de hoy sea para tirar cohetes, pero si creo, que con un cupo de capturas establecido de 60 o 70 salmones por temporada podríamos permitirnos perfectamente pescar un tramo libre. La única diferencia sería que en vez de repartirse los tres cotos el cupo de salmones establecido, lo harían éstos, más el tramo libre. De este modo todos tendríamos derecho a pescar y no sólo los afortunados en el sorteo de cotos para el cual la demanda es tremendamente superior al número de plazas. Por otro lado, ejerceríamos el derecho que el recargo obligatorio de salmón que pagamos en las licencias confiere al pescador y que no disfrutamos si no conseguimos permisos, lo cual me parece un robo más. Además el pescador de fuera que deseara venir a pescar salmón aquí no dependería de cotos y de sorteos y dormiría, comería y se dejaría sus dineros en los establecimientos de la zona. Tal y como están las cosas estos dineros se quedan en Asturias y Cantabria que es donde sí hay zonas libres, apuesta turística, cotos debidamente adecuados y cultura salmonera.

Por cierto, Cantabria con cupos salmoneros por río, incluso ampliables en años de bonanza en los que se prevén cumplidos a poco tiempo del inicio de la campaña. A estas zonas es a donde vamos a pescar y a dejarnos el dinero los ribereños del Ulla y otros aficionados gallegos a los que nos gusta pescar y no depender de sorteos casi imposibles.

P: Siendo tan importante y conocido inclusive fuera de nuestras fronteras ¿Piensas que tienes el reconocimiento suficiente en el ayuntamiento de A Estrada?

R: Recuerda que nadie es profeta en su tierra…

P: Siendo una marca de identidad cultural para nuestro ayuntamiento, ¿Por qué crees que no ostenta la importancia que merece a través de iniciativas tanto políticas como sociales desde un enfoque colectivista?

R: Por pura comodidad, pienso. Tal y como están las cosas no se puede, no podemos vender lo que no tenemos. Creo que lo que expongo en cuanto a aprovechamiento y gestión del río no resulta tan descabellado, puesto que sigo defendiendo, al menos de momento, el cupo de peces por temporada con los tres cotos adecuados debidamente y un par de tramos libres. Entonces sí podríamos ofrecer y publicitar esa marca de identidad que es el salmón atlántico en el río Ulla.

P: De sobra es conocido el potencial de A Estrada: Capital del Mueble de Galicia, situación geoestratégica… En el ámbito turístico la oferta pesquera y la Fiesta del Salmón, A Rapa das Bestas de Sabucedo, turismo rural.... ¿crees que sería posible implementar el marketing territorial en el pueblo como medio para mejorar el nivel y calidad de vida de los ciudadanos, y a la vez atraer visitantes, e inclusive inversiones exteriores?

R: Por supuesto que si. Pero vuelvo a la respuesta anterior y reitero que en base a una buena gestión de recursos inexistente en este momento. No se puede vender lo que no se tiene.

P: Sin robarte más tiempo y para terminar, ¿Qué le dirías a todos aquellos que consideran la pesca aburrida?

R: Que si, que si... que es aburrida (risas).

A Estrada na vangarda do turismo rural.

Nos últimos anos o sector do turismo experimenta notables cambios, sendo un dos máis importantes a diversificación da oferta turística froito das variacións nos gustos da demanda. Segundo os datos oficiais proporcionados polo INE, a Galicia chegan ao redor de 5 millóns de turistas estranxeiros e 11 millóns de turistas nacionais ao ano.

Neste panorama xorde entre outros, o turismo rural, o cal acada un importante desenvolvemento na nosa comunidade. Os resultados mostran unha favorable evolución do mesmo, experimentando fundamentalmente dende os anos noventa do século pasado un importante ritmo de crecemento da oferta e a demanda e presentando actualmente unha importante cota do mercado nacional.

A través de iniciativas como o programa Leader da UE incentívase o establecemento  e remodelación de casas adicadas ao turismo rural. Galicia posúe ao redor de 600, producíndose nembargantes un estancamento nos últimos catro anos.

Observando o mapa de concentración de casas rurais, A Estrada preséntase como o territorio de maior apoxeo das mesmas, situando á vila nunha situación privilexiada para o desenvolvemento deste tipo de turismo.

Un dos complexos máis importantes do noso pobo é o Pazo de Oca. Declarado monumento histórico-artístico, trátase dunha propiedade privada, a cal merece a pena visitar. O conxunto está formado por tres grandes elementos: Unha igrexa-capela, un palacio, e xardíns. O edificio foi construído durante os séculos XVII e XVIII e converteuse, co tempo, no máis renombrado dos pazos galegos.

O Pazo de Oca é un conxunto dunha gran monumentalidade tanto arquitectónica, como botánica e ornamental. É un fiel reflexo da sociedade da época no que está construído, ao mostrar claramente os distintos compartimentos nos que estaban divididas as clases sociais.

Hoxe en día forma unha praza pública onde sobresae o edificio barroco xunto coa Torre da Homenaxe, restos do antigo castelo que anteriormente se erixiu no lugar. Ao fondo pode observarse a capela e un paso elevado e privado para os propietarios. O conxunto finaliza coa casa onde vivían os antigos serventes da propiedade.

A igrexa do conxunto, adicada a San Antonio de Padua caracterízase por estar construída en planta de cruz latina, nun edificio palacego elegante, totalmente barroco e de medidas perfectas. Tanto a fachada como os seus interiores mostran os escudos de todos aqueles que nalgún momento foron propietarios.

O pazo conta con enormes e magníficos xardíns,  con estanques, sebes, balaustradas, veredas e pontes, ademais dunha gran variedade de flora. O amplo estanque atópase dividido por un pasadizo de pedra albergando unha barca que navega polas súas augas. Polos xardíns poderemos atoparnos todo tipo de árbores, camelias e tilos. Para moitos, o elemento máis significativo é a combinación perfecta de flora e auga.

Sen embargo e ante este magnífico pazo, outras moitas son as casas adicadas ao turismo, as cales supoñen unha magnífica oportunidade para o desenvolvemento do pobo. A continuación deixo un enlace dunha páxina onde se poden ver as mesmas, coas posibilidades que presentan.

http://www.escapadarural.com/casas-rurales/a-estrada

Ante este panorama, ¿non sería aconsellable a creación de acordos entre as mesmas para mellorar a oferta e ofrecer ao público mellores condicións? Mediante a cooperación poderían aparecer sinerxias, as cales  posibilitarían a búsqueda dunha maior eficiencia no sector.